حفظ بهداشت دهان و دندان در کودکان، سنگ بنای سلامت دهانی آن‌ها در آینده است. در کنار مسواک زدن اصولی، نخ دندان کشیدن نیز یک جزء حیاتی از برنامه بهداشت دهان و دندان محسوب می‌شود که اغلب والدین در مورد زمان آغاز آن برای فرزندانشان با پرسش مواجه هستند. این مقاله به شما کمک می‌کند تا پاسخ سوال ” نخ دندان کشیدن برای کودکان از چه سنی شروع شود؟ ” را بیابید و با اهمیت و روش صحیح آن آشنا شوید.
از زمانی است که دندان‌های شیری کودکان رویش کرده و در کنار هم قرار می‌گیرند، که این اتفاق معمولاً بین سنین ۲ تا ۶ سالگی رخ می‌دهد. به والدین توصیه می‌شود که از سن ۲ یا ۳ سالگی و به ویژه در ۶ سالگی، نخ دندان کشیدن را برای فرزندان خود آغاز کنند. حتی شروع زودهنگام، مثلاً از سن یک سالگی با وجود اینکه فقط چند دندان با هم تماس دارند، یک راه عالی برای شروع یک عادت خوب و نهادینه کردن برای آینده است.
چرا نخ دندان کشیدن برای کودکان اهمیت دارد؟
نخ دندان کشیدن یک گام حیاتی در حفظ بهداشت دهان و دندان کودکان است و اهمیت آن برای پیشگیری از مشکلات جدی دهانی بسیار زیاد است. یکی از دلایل اصلی اهمیت نخ دندان کشیدن برای کودکان، پیشگیری از پوسیدگی (حفره‌های سیاه) بین دندان‌ها است. مسواک به تنهایی نمی‌تواند به طور کامل به فضاهای باریک بین دندان‌ها و زیر خط لثه نفوذ کند.
هنگامی که غذا می‌خوریم، باقی‌مانده غذا در دهان باقی می‌ماند و اگر مسواک زده یا نخ دندان کشیده نشود، به لایه‌ای چسبنده به نام پلاک تبدیل می‌شود که ترکیبی از باکتری‌ها و غذا است. این پلاک باعث مشکلات دندانی مانند پوسیدگی و بیماری لثه می‌شود. اگر پلاک برداشته نشود، نه تنها روی دندان‌ها، بلکه روی بافت لثه نیز تأثیر می‌گذارد که می‌تواند در آینده منجر به مشکلات بزرگی مانند ژنژیویت (التهاب لثه) و در نهایت بیماری پریودنتال شود.
عدم استفاده از نخ دندان باعث باقی ماندن ذرات غذا می‌شود که توسط باکتری‌ها تجزیه شده و باعث بوی بد دهان می‌شود. همچنین به مرور زمان منجر به پوسیدگی بین دندانی می‌شود که ممکن است با چشم دیده نشود و کودک تا پیشرفت آن دردی احساس نکند. به همین دلیل، درک اینکه نخ دندان کشیدن برای کودکان و انجام منظم آن برای سلامت طولانی‌مدت دندان‌ها حیاتی است. تحقیقات نشان داده است که مسواک زدن به تنهایی حدود ۵۰ درصد پلاک را پاک می‌کند، اما وقتی مسواک زدن با نخ دندان کشیدن همراه شود، حدود ۷۰ درصد پلاک پاک می‌شود. این آمار به وضوح نشان‌دهنده لزوم و اثربخشی نخ دندان کشیدن برای کودکان از چه سنی شروع شود؟ است.
انجام کلیه خدمات تخصصی دندانپزشکی، ایمپلنت، ارتودنسی، زیبایی، جراحی و درمان‌های ویژه کودکان در کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر دامغانی پور
چه کسی باید نخ دندان بکشد؟
در ابتدا، والدین یا مراقبان باید برای کودک نخ دندان بکشند. این مسئولیت تا زمانی ادامه می‌یابد که کودک به مهارت‌های حرکتی لازم برای انجام این کار به تنهایی دست یابد. والدین می‌توانند به تدریج و بر اساس مهارت‌های حرکتی کودک، به او بیاموزند که به تنهایی این کار را انجام دهد.
کودکان معمولاً حدود ۱۰ سالگی می‌توانند به تنهایی از عهده نخ دندان کشیدن برآیند. کمک و نظارت والدین یا مراقبان تا زمانی که کودک در نخ دندان کشیدن مهارت کامل پیدا کند و بتواند به طور موثر نخ دندان کشیدن برای کودکان از چه سنی شروع شود؟ را بدون آسیب به لثه انجام دهد، توصیه می‌شود.
روش صحیح نخ دندان کشیدن برای کودکان
روش نخ دندان کشیدن برای کودکان مشابه بزرگسالان است، اما باید با ملایمت و دقت بیشتری انجام شود تا از آسیب به لثه‌ها جلوگیری شود.
- آماده‌سازی نخ دندان: یک تکه کوچک نخ دندان (حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر) را بردارید.
- پیچیدن نخ: آن را دور انگشت اشاره یا انگشت میانی خود بپیچید و مقدار کمی از نخ را (حدود ۲-۳ سانتی‌متر) بین انگشتان نگه دارید. فضای کمی بین انگشتان نیاز است، نه زیاد.
- ورود نخ: نخ دندان را به آرامی و با حرکات اره‌ای ظریف بین دندان‌ها بکشید تا از نقطه تماس عبور کند.
- شکل C: نخ را به شکل حرف “C” دور یک سمت دندان بپیچید و به آرامی در جهت بالا و پایین حرکت دهید. این حرکت باید روی سطح دندان باشد و به لثه ضربه نزند.
- زیر خط لثه: مهم است که نخ دندان به آرامی به زیر خط لثه نیز برود، اما به لثه فشار ندهید یا ضربه نزنید. فشار زیاد می‌تواند دردناک باشد یا به لثه آسیب بزند.
- بخش تمیز نخ: برای هر دندان، از یک قسمت تمیز از نخ دندان استفاده کنید. با باز کردن نخ از یک انگشت و پیچیدن آن دور انگشت دیگر، بخش تمیز نخ در دسترس قرار می‌گیرد.
- پوشش کامل: تمام دندان‌ها را نخ دندان بکشید، از جمله پشت آخرین دندان در هر سمت.
- شستشو: پس از اتمام نخ دندان کشیدن، کودک دهان خود را با آب بشوید تا ذرات باقی‌مانده را خارج کند.
فرض کنید کودک شما دندان آسیاب پایینی دارد که در کنار دندان آسیاب بالایی قرار گرفته و این دو دندان با هم تماس پیدا می‌کنند. در این حالت، زمان مناسبی برای شروع نخ دندان کشیدن است. با استفاده از یک تکه نخ دندان، آن را به آرامی بین این دو دندان عبور داده، سپس نخ را به شکل “C” دور یکی از دندان‌ها بپیچید و به آرامی بالا و پایین ببرید. سپس همین کار را برای دندان مجاور انجام دهید. این روش تضمین می‌کند که ذرات غذا و پلاک از این فضاهای تنگ برداشته شوند.
نکات تکمیلی برای نخ دندان کشیدن برای کودکان
- نوع نخ دندان: استفاده از نخ دندان نرم و انعطاف‌پذیر برای کودکان توصیه می‌شود تا به دندان‌ها یا لثه‌ها آسیب نرساند. نخ دندان مخصوص کودکان معمولاً نازک‌تر، نرم‌تر و طعم‌دار است که می‌تواند اشتیاق کودکان را برای انجام این کار بیشتر کند.
- ابزارهای کمکی: استفاده از نخ دندان‌های دسته‌دار یا کمانی (floss pick) می‌تواند برای کودکان یا والدینی که در استفاده از نخ دندان معمولی مشکل دارند، آسان‌تر باشد. این ابزار برای افراد مبتدی بسیار خوب هستند و به دلیل سهولت در گرفتن و استفاده، می‌توانند به ترغیب کودک به انجام این کار کمک کنند.
- خونریزی لثه: در ابتدا ممکن است لثه کودک هنگام استفاده از نخ دندان خونریزی کند؛ این اتفاق کاملاً رایج است. دلایل آن می‌تواند تجمع باکتری‌ها (پلاک زیاد)، تکنیک نادرست (فشار زیاد)، یا التهاب لثه (ژنژیویت) باشد. پس از چند روز استفاده منظم و صحیح، با سالم‌تر شدن لثه‌ها، خونریزی باید متوقف شود. اگر خونریزی ادامه یافت، با دندانپزشک مشورت کنید.
- زمان مناسب: بهترین زمان برای استفاده از نخ دندان، قبل از مسواک زدن است. این کار باعث می‌شود ذرات غذای بین دندان‌ها آزاد شده و فلوراید خمیر دندان بهتر به شیارهای دندان و سطوح تمیز شده با نخ دندان برسد.
- تشویق و انگیزه: برای تشویق کودک به نخ دندان کشیدن، می‌توانید اجازه دهید نخ دندان خود را انتخاب کند، از پاداش‌های غیرغذایی (مثلاً برچسب یا بازی) استفاده کنید یا آن را به یک بازی سرگرم‌کننده تبدیل کنید. الگوبرداری از والدین نیز نقش مهمی در نهادینه شدن این عادت دارد.
در مجموع، شروع نخ دندان کشیدن برای کودکان به محض تماس دندان‌ها با یکدیگر، که اغلب در سنین ۲ تا ۶ سالگی رخ می‌دهد، بسیار مهم است. والدین باید در ابتدا به کودک کمک کنند و با افزایش مهارت‌های حرکتی، کودک می‌تواند به تدریج تا سن ۱۰ سالگی به تنهایی این کار را انجام دهد. این عادت برای پیشگیری از مشکلات جدی دندانی و لثه‌ای در آینده ضروری است و به تضمین سلامت دهان و دندان فرزندان شما کمک شایانی می‌کند.
